ให้บริการโดยคณาจารย์ เภสัชกรผู้เชี่ยวชาญด้านยาและสุขภาพ


คำชี้แจง "เว็บไซต์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการ ศึกษา การแลกเปลี่ยนความรู้ และให้ข้อมูลเรื่องยาในกรณีทั่วไป ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์หรือเพื่อการรักษาในกรณีที่จำเพาะเจาะจง และความเห็นสำหรับกรณีเฉพาะหนึ่ง จะไม่สามารถประยุกต์ใช้กับผู้อื่นได้โดยตรง หากมีปัญหาเรื่องโรคโปรดปรึกษาแพทย์ หากมีปัญหาเรื่องยา โปรดปรึกษาเภสัชกร หรือปรึกษาผู้เกี่ยวข้องโดยตรงกับกรณีนั้นด้วยตนเองเท่านั้น"
Search :
Androcur ในสาวสอง

เพื่อน (เป็นสาวสองเหมือนกัน) เล่าให้ฟังว่าทานยา androcur แล้วดีค่ะ รู้สึกผิวดีขึ้น น้ำหนักลด ส่วนขนต่างๆก็ลดลงค่ะ เลยอยากลองไปซื้อทานดูบ้าง อยากทราบว่าทำได้จริงมั้ย ยาปลอดภัยมั้ย

[รหัสคำถาม : 244] วันที่รับคำถาม : 15 ก.ค. 64 - 20:29:44 ถามโดย : บุคคลทั่วไป
เข้าระบบเพื่อตอบคำถาม

No : 1

Androcur® มีตัวยาสำคัญคือ Cyproterone acetate[1] ยานี้ออกฤทธิ์เลียบแบบฮอร์โมนเพศหญิง progesterone และมีฤทธิ์ต้านฮอร์โมนเพศชายแอนโดรเจน (antiandrogen) และทำให้ผลิตฮอร์โมน testosterone ลดลง ยามีข้อบ่งใช้ คือ รักษาโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก นอกจากนี้มีการใช้ยานอกข้อบ่งใช้ (off-label use) เช่น รักษาผู้ที่มีพฤติกรรมทางเพศหรือมีความรู้สึกทางเพศที่ผิดจากบุคคลทั่วไป (Paraphilia) และใช้เป็นฮอร์โมนทดแทนในหญิงข้ามเพศ อาการไม่พึงประสงค์ที่พบจากยานี้ เช่น ภาวะเต้านมโตในผู้ชาย ตึงคัดเต้านม ยับยั้งการสร้างสเปิร์ม อ่อนเพลีย ซึมเศร้า ความต้องการทางเพศลดลง[2]
ฮอร์โมนเพศ เป็นฮอร์โมนที่มีผลต่อลักษณะทางเพศ และการเจริญเติบโตของอวัยวะสืบพันธ์ ซึ่งประกอบไปด้วย 1) ฮอร์โมนเพศหญิง ได้แก่ ฮอร์โมน estrogen มีหน้าที่ควบคุมลักษณะเพศหญิง ทำให้มีสะโพกผาย อวัยวะเพศและเต้านมใหญ่ขึ้น มดลูกมีขนาดใหญ่ขึ้น มีขนที่รักแร้และอวัยวะเพศ เสียงเล็ก คงสภาพของผิวหนังและหลอดเลือด และลดการสลายของกระดูก[3] ส่วนฮอร์โมน progesterone ทำให้เยื่อบุมดลูกพร้อมในการฝังตัวของไข่ที่ปฏิสนธิแล้ว มูกที่ปากมดลูกเหนียว และออกฤทธิ์ร่วมกับฮอร์โมน estrogen ทำให้ท่อน้ำนมและถุงน้ำนมเจริญอย่างสมบูรณ์ เต้านมมีขนาดใหญ่และตึงตัวขึ้น[4] 2) ฮอร์โมนเพศชาย ได้แก่ ฮอร์โมน androgen หรือฮอร์โมน testosterone มีหน้าที่ควบคุมลักษณะเพศชาย และทำให้อวัยวะสืบพันธ์เพศชายเจริญเติบโตเต็มที่ เช่น ขนาดของอัณฑะ ขนาดรูปร่างของอวัยวะเพศชาย ผม ขน ขนอวัยวะเพศ อสุจิ น้ำอสุจิ ต่อมลูกหมาก กล่องเสียง หนวด เครา ลักษณะกล้ามเนื้อและกระดูก เป็นต้น[5]
การรักษาด้วยฮอร์โมนในหญิงข้ามเพศ มีจุดประสงค์เพื่อเปลี่ยนแปลงลักษณะทางกายภาพให้สอดคล้องกับอัตลักษณ์ทางเพศ ลดระดับฮอร์โมนเพศชาย และควบคุมระดับฮอร์โมนเพศให้อยู่ในช่วงปกติของเพศเป้าหมาย[6,7] ฮอร์โมนที่แนะนำคือ estrogen ร่วมกับฮอร์โมนที่มีฤทธิ์ต้านฮอร์โมนเพศชาย เช่น spironolactone, cyproterone acetate, ยากลุ่ม gonadotropin-releasing hormone (GnRH) agonist และกลุ่ม 5-alpha reductase inhibitors[7,8]
การใช้ฮอร์โมนอาจจำเป็นต้องรับประทานยาต่อเนื่องนาน 3 -12 เดือน จึงเริ่มเห็นผลการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ เช่น ผิวหนังมีความอ่อนนุ่มขึ้น ผิวมันลดลง เต้านมมีขนาดโตขึ้น ขนาดของลูกอัณฑะลดลง ขนบนใบหน้าและตามร่างกายลดลง ปริมาณและความแข็งแรงกล้ามเนื้อลดลง[6,7,8] ส่วนอาการไม่พึงประสงค์ที่พบจากฮอร์โมน เช่น ภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำ โรคหัวใจและหลอดเลือด ระดับไตรกลี เซอไรด์เพิ่มขึ้น ภาวะโปรแลคตินในเลือดสูง มะเร็งเต้านม มะเร็งต่อมลูกหมาก[6,8]
จากการศึกษาติดตามผลการใช้ฮอร์โมนในหญิงข้ามเพศ จำนวน 21 คน ซึ่งได้รับการรักษาด้วยฮอร์โมน ethinyl estradiol ร่วมกับฮอร์โมน cyproterone acetate เป็นระยะเวลา 12 เดือน วัดผลจากระดับฮอร์โมนเพศ แบบประเมินการงอกของขนบริเวณที่ได้รับอิทธิพลของฮอร์โมนเพศชาย (ริมฝีปาก คาง หน้าอก หลังส่วนบน หน้าท้อง แขน และขา) และแบบประเมินระดับความมันบนผิว พบว่า ระดับฮอร์โมน testosterone เฉลี่ย ลดลงจากค่าเริ่มต้นเป็น 4.9±2.9 nmol/L ค่าเฉลี่ยจากแบบประเมินของการงอกของขนลดลงจากเริ่มต้นเป็น 10 คะแนน และคะแนนเฉลี่ยจากแบบประเมินระดับความมันบนผิวลดลงจากค่าเริ่มต้น บริเวณหน้าผากและบริเวณหลังมีคะแนนเฉลี่ยเป็น 0 บริเวณจมูกมีคะแนนเฉลี่ยเป็น 2 และบริเวณคางมีคะแนนเฉลี่ยเป็น 1[9]
เนื่องจากการใช้ฮอร์โมน จำเป็นต้องใช้ยาต่อเนื่องเป็นระยะเวลาหนึ่ง จึงจะเริ่มเห็นผลการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของร่างกาย ประกอบกับยามีอาการไม่พึงประสงค์หลายประการ ดังนั้น การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำและการดูแลของแพทย์ เพื่อพิจารณาความเหมาะสมก่อนเริ่มใช้ยาและติดตามอาการไม่พึงประสงค์ที่อาจเกิดขึ้นจากยา

เอกสารอ้างอิง
[1.] MIMS Online Thailand. Androcur® [Internet]. [cited 5 September 2021]. Available from: https://www.mims.com/thailand/drug/info/androcur.
[2.] Cyproterone. In: Lexi-drugs online [database on the Internet]. Hudson (OH): Lexicomp, Inc.; 2021 [updated 2 September 2021; cited 5 September 2021]. Available from: http:// online. lexi.com.
[3.] Lee HR, Kim TH, Choi KC. Functions and physiological roles of two types of estrogen receptors, ERα and ERβ, identified by estrogen receptor knockout mouse. Lab Anim Res. 2012;28(2):71-76. doi:10.5625/lar.2012.28.2.71.
[4.] Cable JK, Grider MH. Physiology,Progesterone. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; May 9, 2021.
[5.] Handelsman DJ. Androgen Physiology, Pharmacology, Use and Misuse. In: Feingold KR, Anawalt B, Boyce A, et al., eds. Endotext. South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc.; October 5, 2020.
[6.] Tangpricha V, Safer JD. Transgender women: Evaluation and management. Up-to-Date [database on the Internet]. Waltham (MA): UpToDate; 2020 [cited 2021 September 9]. Available from: http://www. uptodate.com.
[7.] Hembree WC, Cohen-Kettenis PT, Gooren L, et al. Endocrine Treatment of Gender-Dysphoric/Gender-Incongruent Persons: An Endocrine Society Clinical Practice Guideline [published correction appears in J Clin Endocrinol Metab. 2018 Feb 1;103(2):699] [published correction appears in J Clin Endocrinol Metab. 2018 Jul 1;103(7):2758-2759]. J Clin Endocrinol Metab. 2017;102(11):3869-3903. doi:10.1210/jc.2017-01658.
[8.] Coleman E, Bockting W, Botzer M, Kettenis PC, et al. Standards of Care for the Health of Transsexual, Transgender, and Gender-Nonconforming People, Version 7. [Internet]. [cited 2021 September 10]. Available from: https://www. tandfonline.com /doi/abs/10.1080/ 15532739. 2011.700873.
[9.] E. J. Giltay, L. J. G. Gooren, Effects of Sex Steroid Deprivation/ Administration on Hair Growth and Skin Sebum Production in Transsexual Males and Females, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, Volume 85, Issue 8, 1 August 2000, Pages 2913–2921, https://doi.org/10.1210/jcem.85.8.6710.

วันที่ตอบ : 16 ต.ค. 64 - 10:48:28




พัฒนาระบบโดย ภานุชญา มณีวรรณ ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา 90110