ให้บริการโดยคณาจารย์ เภสัชกรผู้เชี่ยวชาญด้านยาและสุขภาพ


คำชี้แจง "เว็บไซต์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการ ศึกษา การแลกเปลี่ยนความรู้ และให้ข้อมูลเรื่องยาในกรณีทั่วไป ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์หรือเพื่อการรักษาในกรณีที่จำเพาะเจาะจง และความเห็นสำหรับกรณีเฉพาะหนึ่ง จะไม่สามารถประยุกต์ใช้กับผู้อื่นได้โดยตรง หากมีปัญหาเรื่องโรคโปรดปรึกษาแพทย์ หากมีปัญหาเรื่องยา โปรดปรึกษาเภสัชกร หรือปรึกษาผู้เกี่ยวข้องโดยตรงกับกรณีนั้นด้วยตนเองเท่านั้น"
Search :
การแพ้ยาข้ามกัน

Dicyclomine สามารถแพ้ข้ามกันกับยา hyoscine หรือไม่ หากผู้ป่วยแพ้ dicyclomine สามารถรับประทาน hyoscine ได้มั้ยคะ

[รหัสคำถาม : 386] วันที่รับคำถาม : 23 พ.ค. 65 - 10:35:07 ถามโดย : บุคลากร วิทยาศาสตร์สุขภาพ
เข้าระบบเพื่อตอบคำถาม

No : 1

การแพ้ยา (drug allergy) เป็นอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาประเภทหนึ่ง เกิดจากปฏิกิริยาทางภูมิคุ้มกันของร่างกายต่อยาที่ได้รับ ผลที่เกิดขึ้นไม่สัมพันธ์กับฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาและขนาดยา การแพ้ยาข้ามกัน (cross-reactivity) คือการแพ้ยาที่มีโครงสร้างทางเคมีคล้ายกับยาที่มีประวัติการแพ้ โดยมีลักษณะอาการแพ้เหมือนกัน [1]
Dicyclomine เป็นยาในกลุ่ม antispasmodic agents จำหน่ายตามท้องตลาดในรูป Dicyclomine Hydrochloride โครงสร้างประกอบด้วย hydrochloride salt และ quaternary ammonium salt ออกฤทธิ์ยับยั้ง muscarinic receptors บนกล้ามเนื้อเรียบบริเวณทางเดินอาหาร [2] มีข้อบ่งใช้สำหรับรักษาอาการหดเกร็งของลำไส้โดยเฉพาะที่เกิดจากโรคลำไส้แปรปรวน [irritable bowel syndrome (IBS)] อาการแพ้ยาที่เกิดขึ้นได้จาก dicyclomine ได้แก่ allergic dermatitis, erythema, rash, facial edema, angioedema และ anaphylactic shock [3]
Hyoscine (หรือ Scopolamine) เป็นยาในกลุ่ม antispasmodic agents จำหน่ายตามท้องตลาดในรูป Hyoscine Butylbromide โครงสร้างประกอบด้วย organic bromide salt และ quaternary ammonium salt ออกฤทธิ์ยับยั้ง muscarinic receptors ที่ postganglionic parasympathetic nerve endings และ smooth muscle cells ยับยั้งการทำงานของสารสื่อประสาท acetylcholine (Ach) ทำให้มีฤทธิ์ antispasmodic effect ลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อบริเวณระบบทางเดินอาหาร ระบบทางเดินปัสสาวะ มดลูก และทางเดินน้ำดีได้ [4] มีข้อบ่งใช้สำหรับบรรเทาอาการปวดเกร็งในช่องท้องหรือมดลูก มีรายงานการแพ้ยาที่เกิดขึ้นได้จากการได้รับ Hyoscine Butylbromide ได้แก่ การเกิดผื่นลมพิษ (urticaria) และ fixed drug eruption [5]
มีกรณีศึกษาการแพ้ยากลุ่ม antispasmodic agents ผู้ป่วยเพศหญิง อายุ 23 ปีเกิด urticaria ภายใน 20 นาทีหลังได้รับ IV Hyoscine Butylbromide 20 mg เพื่อใช้นำสลบก่อนเข้าผ่าตัดไส้ติ่งอักเสบ แต่พบว่าผู้ป่วยสามารถทนต่อยา mebevarine 135 mg ซึ่งเป็นยาในกลุ่ม antispasmodic agents เช่นกัน เนื่องจากโครงสร้างของยา Hyoscine Butylbromide มีส่วนของ quaternary ion ammonium ซึ่งเป็นส่วนที่ทำให้เกิดการแพ้แบบ IgE-mediated reaction แต่คาดว่าเพราะ mebevarine มีโครงสร้างเป็น tertiary amine จึงไม่เกิด cross reactivity กัน โครงสร้างของ Dicyclomine Hydrocloride ประกอบด้วย quaternary ion ammonium คล้ายกับโครงสร้างของ Hyoscine Butylbromide จึงอาจเป็นส่วนของโครงสร้างที่ทำให้เกิดการแพ้ยาข้ามกันได้ [6] ดังนั้นหากทำได้จึงควรหลีกเลี่ยงการใช้ยา hyoscine อาจเลือกใช้ mebevarine
Mebeverine จำหน่ายตามท้องตลาดในรูป Mebeverine Hydrocloride เป็น antispasmodic agents ลดการหดเกร็งของกล้ามเนี้อเรียบบริเวณลำไส้ ออกฤทธิ์โดยตรงต่อเซลล์กล้ามเนื้อเรียบในลำไส้โดยไม่รบกวนการเคลื่อนไหวระบบทางเดินอาหาร (GI motility) มีข้อบ่งใช้สำหรับรักษาอาการปวดท้องจากภาวะ IBS โดยมีทั้งรูปแบบ immediate release tablets ขนาด 135 mg รับประทานครั้งละ 1 เม็ด วันละ 3 ครั้ง และ extended release capsules ขนาด 200 mg รับประทานครั้งละ 1 เม็ด วันละ 2 ครั้ง เช้า เย็น อาการไม่พึงประสงค์ที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ dizziness, headache, insomnia, malaise, anorexia, constipation, dyspepsia และ heartburn [7]

เอกสารอ้างอิง
[1]. ศูนย์ติดตามอาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ผลิตภัณฑ์สุขภาพสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยากระทรวงสาธารณสุข. แนวทางปฏิบัติงานติดตามอาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา Practice Guideline For Adverse Drug Reaction Monitoring. 2543;130. Available from: http://thaihpvc.fda.moph.go.th/thaihvc/Public/News/uploads/hpvc_1_2_0_100865.pdf Accessed on Jun, 19, 2022.
[2]. PubChem [Internet]. Bethesda (MD): National Library of Medicine (US), National Center for Biotechnology Information; 2004-. PubChem Compound Summary for CID 441344, Dicyclomine hydrochloride; [cited 2022 June 23]. Available from: https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Dicyclomine-hydrochloride
[3]. Dicycloverine [Dicyclomine]. In: Specific Lexicomp Online Database [database on the internet]. Hudson (OH): Lexicomp Inc.: 2022 [updated 2022 Jun 10; cited 2022 Jun 16]. Available from: https://online.lexi.com. Subscription required to view.
[4]. PubChem [Internet]. Bethesda (MD): National Library of Medicine (US), National Center for Biotechnology Information; 2004-. PubChem Compound Summary for CID 6852391, Scopolamine butylbromide; [cited 2022 June 19]. Available from: https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Scopolamine-butylbromide
[5]. Hyoscine [Scopolamine]. In: Specific Lexicomp Online Database [database on the internet]. Hudson (OH): Lexicomp Inc.: 2022 [updated 2022 Jun 15; cited 2022 Jun 16]. Available from: https://online.lexi.com. Subscription required to view.
[6]. González-Mendiola R, Sánchez Fernández C, Prieto Montaño P, Cuevas M, Ceña Delgado M, Sánchez Cano M. Acute urticaria induced by hyoscine butylbromide. Allergy. 2004 Jul;59(7):787-8. doi: 10.1111/j.1398-9995.2004.00410.x.
[7]. Mebeverine. In: Specific Lexicomp Online Database [database on the internet]. Hudson (OH): Lexicomp Inc.: 2022 [updated 2022 Jun 2; cited 2022 Jun 19]. Available from: https://online.lexi.com. Subscription required to view.

วันที่ตอบ : 23 มิ.ย. 65 - 14:04:41




พัฒนาระบบโดย ภานุชญา มณีวรรณ ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา 90110