ให้บริการโดยคณาจารย์ เภสัชกรผู้เชี่ยวชาญด้านยาและสุขภาพ


คำชี้แจง "เว็บไซต์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการ ศึกษา การแลกเปลี่ยนความรู้ และให้ข้อมูลเรื่องยาในกรณีทั่วไป ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์หรือเพื่อการรักษาในกรณีที่จำเพาะเจาะจง และความเห็นสำหรับกรณีเฉพาะหนึ่ง จะไม่สามารถประยุกต์ใช้กับผู้อื่นได้โดยตรง หากมีปัญหาเรื่องโรคโปรดปรึกษาแพทย์ หากมีปัญหาเรื่องยา โปรดปรึกษาเภสัชกร หรือปรึกษาผู้เกี่ยวข้องโดยตรงกับกรณีนั้นด้วยตนเองเท่านั้น"
Search :
Ferrous fumarate กับภาวะธาลัสซีเมีย

ผู้ป่วยเคยได้รับการวินิจฉัยเป็นธาลัสซีเมีย แพทย์สามารถสั่งใช้ยา Ferrous fumarate ได้หรือไม่ และสามารถดูค่าเลือดใดในการพิจารณาว่าควรสั่งใช้ยา folic acid หรือ ferrous fumarate ครับ

[รหัสคำถาม : 605] วันที่รับคำถาม : 16 ก.ค. 67 - 11:24:01 ถามโดย : บุคลากร วิทยาศาสตร์สุขภาพ
เข้าระบบเพื่อตอบคำถาม

No : 1

โรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย (Thalassemia) เป็นโรคโลหิตจางที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม มีพยาธิสภาพเกิดจากความผิดปกติในการสร้างฮีโมโกลบิน (hemoglobin) ที่ประกอบด้วยฮีม (heme) และโกลบิน (globin) ซึ่งมี 2 ชนิดได้แก่ alpha-globin และ beta-globin โรคธาลัสซีเมียที่พบบ่อยแบ่งเป็น 2 กลุ่มได้แก่ alpha thalassemia และ betathalassemia[1] ความผิดปกติในการสร้างฮีโมโกลบินที่เกิดขึ้นส่งผลให้โกลบินที่ผลิตออกมาลดลง ทําให้เกิดภาวะเม็ดเลือดแดงขนาดเล็ก (microcytic) สีจาง (hypochromic) และเม็ดเลือดแดงแตก (hemolysis)[2] อาการทางทางคลินิกที่สำคัญ คือ ภาวะซีดและม้ามโต การรักษาแบ่งตามความรุนแรงของโรคธาลัสซีเมีย หากผู้ป่วยเป็นโรคชนิดรุนแรง จะต้องรักษาโดยการให้เลือด ทำให้เกิดผลข้างเคียงที่สำคัญ คือ ภาวะเหล็กเกิน (เม็ดเลือดแดง 1 ml มีธาตุเหล็กอยู่ 1.16 mg) นอกจากนี้ภาวะเหล็กเกินสามารถเกิดจากตัวโรคเองได้ด้วย เนื่องจากการสร้างเม็ดเลือดแดงไม่มีประสิทธิภาพร่วมกับมีกระบวนการเม็ดเลือดแดงแตกเรื้อรัง[1]

Ferrous fumarate มีข้อบ่งใช้เพื่อป้องกันและรักษาโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก[3] ก่อนการใช้ยา ผู้ป่วยจะต้องได้รับการวินิจฉัยภาวะขาดธาตุเหล็กหรือตรวจทางห้องปฏิบัติการ ได้แก่ complete blood count (CBC), hemoglobin levels, serum iron < 10 umol/L และ serum ferritin < 10 ng/mL[4] ข้อห้ามใช้ ferrous fumarate ได้แก่ผู้ที่มีภาวะเหล็กเกิน (hemochromatosis) หรือภาวะโลหิตจางจากเม็ดเลือดแดงแตก (hemolytic anemia)[3] เพราะจะมีธาตุเหล็กสะสมเกินที่ปริมาณ transferrin จะจับได้ ทำให้เกิด insoluble iron complex สะสมในอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย ส่งผลให้การทำงานของอวัยวะบกพร่องรุนแรงถึงขั้นล้มเหลว ได้แก่ หัวใจ (กล้ามเนื้อหัวใจอ่อนแรง และหัวใจเต้นผิดจังหวะ ซึ่งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตที่สำคัญในผู้ป่วยธาลัสซีเมีย เนื่องจากการทำงานของหัวใจห้องล่างซ้างลดลงจนหัวใจวาย) ปอด ตับ (ภาวะตับแข็ง หรือผังผืดที่ตับ เนื่องจากเหล็กเข้าไปทำให้กระบวนการทำลาย collagen ที่ตับลดลง ทำให้การสร้าง factor การแข็งตัวของเลือดบกพร่อง จนนำไปสู่ภาวะลิ่มเลือดอุดตัน) และต่อมไร้ท่อ (การเจริญเติบโตช้าลง เป็นหนุ่มสาวช้ากว่าปกติ โรคเบาหวาน โรคพร่องไทรอยด์ และโรคกระดูกบาง)[5]

Folic acid มีข้อบ่งใช้ในการรักษาโรคโลหิตจาง megaloblastic และ macrocytic เนื่องจากการขาดโฟเลต[6] ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการที่ยืนยันว่าผู้ป่วยเกิดการขาดโฟเลต ได้แก่ complete blood count (CBC), hemoglobin levels, serum folate <3 ng/mL และ MCV > 100 fL[7,8] และในผู้ป่วยธาลัสซีเมียที่ไม่ได้รักษาด้วยการให้เลือด เพื่อกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดง[8,9] ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์และเภสัชกรก่อนเริ่มใช้ยา folic acid หรือ ferrous fumarate ในผู้ป่วยธาลัสซีเมียทุกครั้ง

เอกสารอ้างอิง
[1]. สมาคมโลหิตแห่งประเทศไทย โลหิตจางและธาลัสซีเมีย. ธาลัสซีเมีย. [อินเตอร์เน็ต]. 2562. [เข้าถึงเมื่อ 10 กันยายน 2567]. เข้าถึงได้จาก https://www.tsh.or.th/file_upload/files/Thalassemia.pdf.
[2]. Benz EJ. Disorders of Hemoglobin. In: Jameson JL, Kasper DL, Longo DL, Fauci AS, Hauser SL, Loscalzo J. Harrison’s Principles of Internal Medicine. 20th Edition. New York: McGrew-Hill Education; 2018.
[3]. Ferrous Fumarate. In: Specific Lexicomp Online Database [database on the Internet]. Hudson (OH): Lexicomp: 2024. Available from: https://online.lexi.com/. Accessed September ,10, 2024.
[4]. National Heart, Lung, and Blood institute. Iron-Deficiency Anemia. [internet]. 2022. [cited 2024 September 10]. Available form: https://www.nhlbi.nih.gov/health/anemia/iron-deficiency-anemia
[5]. อำไพวรรณ จวนสัมฤทธิ์, พัฒน์ มหาโชคเลิศวัฒนา และสุเทพ วาณิชย์กุล. (2550). การรักษาภาวะธาตุเหล็กกลืนในผู้ป่วยโรคธาลัสซีเมีย. วารสารโลหิตวิทยาและเวชศาสตร์บริการโลหิต 2550, 17(3), 275-290.
[6]. Folic acid. In: Specific Lexicomp Online Database [database on the Internet]. Hudson (OH): Lexicomp: 2024. Available from: https://online.lexi.com/. Accessed September ,10, 2024.
[7]. สมาคมโลหิตแห่งประเทศไทย โลหิตจางและธาลัสซีเมีย. โลหิตจาง. [อินเตอร์เน็ต]. 2562. [เข้าถึงเมื่อ 10 กันยายน 2567]. เข้าถึงได้จาก https://www.tsh.or.th/file_upload/files/Anemia.pdf
[8]. Vichinsky E and Levine L. Standards of care guidelines for thalassemia. Children’s Hospital & Research Center Oakland. 2012
[9]. National Health Service (NHS). Folic acid. [internet]. 2022. [cited 2024 September 10]. Available form: https://www.nhs.uk/medicines/folic-acid/about-folic-acid/

วันที่ตอบ : 20 ก.ย. 67 - 01:24:31




พัฒนาระบบโดย ภานุชญา มณีวรรณ ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา 90110