ให้บริการโดยคณาจารย์ เภสัชกรผู้เชี่ยวชาญด้านยาและสุขภาพ


คำชี้แจง "เว็บไซต์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการ ศึกษา การแลกเปลี่ยนความรู้ และให้ข้อมูลเรื่องยาในกรณีทั่วไป ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์หรือเพื่อการรักษาในกรณีที่จำเพาะเจาะจง และความเห็นสำหรับกรณีเฉพาะหนึ่ง จะไม่สามารถประยุกต์ใช้กับผู้อื่นได้โดยตรง หากมีปัญหาเรื่องโรคโปรดปรึกษาแพทย์ หากมีปัญหาเรื่องยา โปรดปรึกษาเภสัชกร หรือปรึกษาผู้เกี่ยวข้องโดยตรงกับกรณีนั้นด้วยตนเองเท่านั้น"
Search :
ยารักษาอาการสะอึก

ผู้ป่วยได้รับยา 3 รายการ คือ cyclophosphamide 50 mg 3x2, prednisolone 5 mg 5x4, omeprazole 20 mg 1x2 โดยมีอาการสะอึกตั้งแต่วันแรกที่รับประทานยา ผ่านไป 3 วัน ยังมีอาการสะอึกอยู่ มียาใดสามารถรักษาอาการสะอึกได้บ้าง

[รหัสคำถาม : 626] วันที่รับคำถาม : 27 ส.ค. 67 - 20:36:55 ถามโดย : บุคลากร วิทยาศาสตร์สุขภาพ
เข้าระบบเพื่อตอบคำถาม

No : 1

อาการสะอึกเป็นอาการที่ไม่สามารถควบคุมได้ เกิดจากการหดตัวของกล้ามเนื้อกระบังลม ร่วมกับการปิดของเส้นเสียงอย่างรวดเร็ว หากเกิดจากสาเหตุธรรมดา เช่น การมีอากาศในท้องมากเกิน กินหรือดื่มเร็วเกินไป มีการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิหรืออารมณ์อย่างฉับพลัน อาการสะอึกมักหายเองในเวลาไม่เกิน 48 ชั่วโมง แต่หากมีอาการต่อเนื่องเป็นระยะเวลานานมากกว่า 48 ชั่วโมง (persistent hiccups) หรือนานมากกว่า 2 เดือน (intractable hiccups) มักเป็นสัญญานของการเกิดโรคซึ่งควรพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุ หรืออาจเกิดจากการรับประทานยาบางชนิด เช่น ยาเคมีบำบัด benzodiazepines corticosteroids methyldopa เป็นต้น[1] เนื่องจากกลไกการเกิดอาการสะอึกอย่างต่อเนื่องสัมพันธ์กับการหลั่งสาร dopamine GABA และ serotonin ในก้านสมอง ดังนั้นยาต้านการสะอึกประกอบด้วย 1) ยากลุ่ม dopamine D2 antagonist ได้แก่ metoclopramide และ chlorpromazine ซึ่งยับยั้งการจับของ dopamine กับตัวรับ D2 ในสมอง 2) ยากลุ่ม GABA agonist ได้แก่ valproic acid ซึ่งเพิ่ม GABA transmission และยาคลายกล้ามเนื้อ baclofen ซึ่งเป็น selective GABA-B agonist และ 3) ยาในกลุ่ม selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) ได้แก่ sertraline[2]

ผู้ป่วยรายนี้ได้รับยา prednisolone ซึ่งเป็นยากลุ่ม corticosteroids ร่วมกับยา cyclophosphamide แล้วเกิดอาการสะอึกตั้งแต่วันแรกที่รับประทานยา จนกระทั่งผ่านไป 3 วัน ยังคงมีอาการสะอึกอยู่ ดังนั้นจะเห็นได้ว่าผู้ป่วยมีอาการสะอึกแบบ persistent hiccup มีรายงานว่า cyclophosphamide หรือ prednisolone ทำให้เกิดอาการสะอึกได้[3,4] แต่ยังไม่พบรายงานการเกิดอาการสะอึกจากการใช้ยา omeprazole และเนื่องจากไม่ทราบข้อบ่งใช้ที่แน่ชัดของการใช้ยา cyclophosphamide ร่วมกับ prednisolone ดังนั้นหากผู้ป่วยรายนี้สามารถปรับลดขนาดยา prednisolone และ cyclophosphamide ในขนาดรักษาลงได้โดยไม่มีผลกระทบต่อผลการรักษา แนะนำให้ค่อยๆ ปรับลดขนาดยา prednisolone และ cyclophosphamide ลง[4] ไม่แนะนำให้เปลี่ยน prednisolone เป็นยา dexamethasone หรือ methylprednisolone เนื่องจากมีรายงานว่าทั้ง dexamethasone และ methylprednisolone ทำให้เกิดการสะอึกได้เช่นเดียวกัน โดย dexamethasone ทำให้เกิดอาการสะอึกได้มากกว่า prednisolone และ methylprednisolone[5] ในกรณีที่จำเป็นต้องใช้ยา prednisolone และ cyclophosphamide ในขนาดยาสูงดังกล่าว อาจพิจารณาให้ยาแก้สะอึกร่วม โดยอาจเลือกให้ยา baclofen 10 mg รับประทานวันละ 3 ครั้ง [6] หรือ metoclopramide 10 mg รับประทานวันละ 3 ครั้ง[7] ซึ่งมีหลักฐานเชิงประจักษ์จากการศึกษาทางคลินิกแบบสุ่มและมีกลุ่มควบคุม (randomized controlled trial) ที่พบว่าผู้ป่วยที่มีอาการสะอึกที่ได้รับยา baclofen 10 mg รับประทานวันละ 3 ครั้งเป็นเวลา 5 วัน มีอาการสะอึกดีขึ้น (RR 7.0, 95%CI 1.91-25.62, P=0.003)[6] และผู้ป่วย intractable hiccups ที่ได้รับยา metoclopramide 10 mg รับประทานวันละ 3 ครั้งเป็นเวลา 15 วัน มีอาการสะอึกดีขึ้น (RR 2.75, 95%CI 1.09-6.94, P=0.03)[7] โดยไม่ก่อให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ร้ายแรง ทั้งนี้การเลือกใช้ยาใดให้พิจารณาตามความเหมาะสมกับสภาวะของผู้ป่วย

เอกสารอ้างอิง:
[1]. Ferri, Fred F. Hiccups [internet]. 2022 [cited 8 Jul 2024]. Available from: https://www. clinicalkey.com/#!/content/derived_clinical_overview/76-s2.0-B9780323755702011139
[2]. Nausheen F, Mohsin H, Lakhan SE. Neurotransmitters in hiccups. Springerplus. 2016;5:1357.
[3]. Sethy PK, Khandpur S, Sharma VK. Randomized open comparative trial of dexamethasone-cyclophosphamide pulse and daily oral cyclophosphamide versus cyclophosphamide pulse and daily oral prednisolone in pemphigus vulgaris. Indian J Dermatol Venereol Leprol. 2009;75:476-82.
[4]. Cyclophosphamide, prednisolone. In: UpToDate, Post TW (Ed), UpToDate, Waltham, MA. Accesses July 8, 2024.
[5]. Go SI, Koo DH, Kim ST, Song HN, Kim RB, Jang JS, et al. Antiemetic corticosteroid rotation from dexamethasone to methylprednisolone to prevent dexamethasone-induced hiccup in cancer patients treated with chemotherapy: a randomized, single-blind, crossover phase III trial. Oncologist. 2017 Nov;22(11):1354-1361. Doi: 10.1634/theoncologist.2017-0129.
[6]. Zhang C, Zhang R, Zhang S, Xu M Zhang Z. Baclofen for stroke patients with persistent hiccups: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Trials. 2014 Jul 22;15:295. Doi: 10.1186/1745-6215-15-295.
[7]. Wang T, Wang D. Metoclopramide for patients with intractable hiccups: a multicentre, randomized, controlled pilot study. Intern Med J. 2014 Dec;44(12a):1205-9. Doi: 10.1111/imj.12542.

วันที่ตอบ : 20 ก.ย. 67 - 18:41:35




พัฒนาระบบโดย ภานุชญา มณีวรรณ ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา 90110