ไข้เลือดออกเกิดจากการติดเชื้อไวรัสเดงกี (Dengue virus) ซึ่งมีความเสี่ยงต่อการเกิดอาการรุนแรงโดยเฉพาะในเด็ก หากไม่ได้รับการดูแลอย่างทันท่วงที อาจส่งผลให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายถึงชีวิตได้ วันนี้ศูนย์ข้อมูลยา จะพาทุกท่านไปรู้จักเกี่ยวกับสาเหตุ อาการ และการป้องกันโรคไข้เลือดออกในเด็ก เพื่อสร้างความเข้าใจในการป้องกันและรับมือกับโรคร้ายนี้
โรคไข้เลือดออกเป็นโรคที่สามารถแพร่จากคนหนึ่งไปสู่อีกคนได้ โดยมียุงลายเป็นพาหะของโรค
ยุงลายมีขนาดค่อนข้างเล็ก สีขาวสลับดำ พบอยู่ทั่วไปในเขตร้อน โดยมีแหล่งเพาะพันธุ์คือภาชนะ
ที่มีน้ำขัง ซึ่งเป็นน้ำที่ใสและนิ่ง มักพบยุงลายชุกชุมมากในฤดูฝน
อาการไข้เลือดออกสามารถเกิดได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ บางรายอาจมีอาการไม่รุนแรง คือมีเฉพาะอาการไข้ร่วมกับปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามตัว ปวดรอบกระบอกตา ปวดกล้ามเนื้อ ปวดกระดูก และมีผื่น
โดยบางรายอาจมีจุดเลือดออกตามบริเวณผิวหนัง แต่อาการเหล่านี้ไม่จำเพาะกับโรคไข้เลือดออก เนื่องจากสามารถพบได้ในโรคอื่น ๆ ด้วย เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ เป็นต้น โดยโรคไข้เลือดออกมีอาการสำคัญ 4 ประการ เรียงตามลำดับการเกิดก่อนหลัง ดังนี้ไข้สูงลอย (40°C) 2-7 วัน อาจมีอาการชักเกิดขึ้นโดยเฉพาะในเด็กที่เคยมีประวัติชักมาก่อน หรือในเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 18 เดือน มักมีอาการหน้าแดง หรือตรวจพบคอแดงได้
1. มีอาการเลือดออก เช่น มีจุดแดงเล็ก ๆ ตามผิวหนัง อาจมีเลือดกำเดาหรือเลือดออกตามไรฟัน
2. คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ตัวเหลือง ตาเหลือง เนื่องจากภาวะตับอักเสบ
3. ภาวะหมดสติเฉียบพลัน (shock) โดยมักเกิดขึ้นพร้อมกับไข้ลดลง ผู้ปกครองควรทราบอาการนำของภาวะหมดสติเฉียบพลัน เช่น มีอาการเบื่ออาหาร ไม่รับประทานอาหารหรือดื่มน้ำน้อยลง มีอาการปวดท้องมาก กระสับกระส่าย ปลายมือปลายเท้าเย็น หน้ามืดจาก การเสียเลือดมาก ได้แก่ อาเจียนเป็นเลือดสด ถ่ายดำ เป็นต้น บางรายอาจอันตรายถึงแก่ชีวิต
การป้องกันโรคไข้เลือดออก คือการกำจัดพาหะของโรคซึ่งสามารถทำได้ตามระยะ ดังนี้
- ระยะไข่ กำจัดได้โดยการขัดล้างตามผิวภาชนะต่าง ๆ แต่มักไม่สะดวกในทางปฏิบัติ
- ระยะลูกน้ำและตัวโม่ง กำจัดได้ง่ายและสะดวกที่สุด โดยการลดหรือทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ เช่น การปิดฝาภาชนะเก็บน้ำให้มิดชิด เก็บทำลายแหล่งน้ำขัง เช่น ยางรถยนต์ เปลี่ยนถ่ายน้ำ ทุก 7 วัน
- ระยะยุงเต็มวัย ควบคุมกำจัดโดยการพ่นสารเคมี การใช้กับดัก และป้องกันตนเองไม่ให้ถูกยุงกัด เช่น การนอนในมุ้ง จุดยากันยุง หรือทายากันยุง โดยยากันยุงควรเลือกผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมช่วงวัย
โดยสรุปจะเห็นได้ว่าไข้เลือดออกเป็นปัญหาสำคัญเกิดจากการติดเชื้อไวรัสเดงกี โดยมียุงลายเป็นพาหะนำโรค ซึ่งพบได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ บางรายอาจมีอาการคล้ายไข้หวัด แต่หากไม่รักษาหรือซื้อยามารับประทานเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร อาจทำให้อาการรุนแรงและเข้าสู่ภาวะช็อกได้ ดังนั้นเราจึงควรป้องกันไม่ให้ยุงกัด ทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุงและคอยสังเกตอาการ หากมีอาการน่าสงสัยควรรีบไปพบแพทย์
เอกสารอ้างอิง
[1] ศิริเพ็ญ กัลยาณรุจ, มุกดา หวังวีรวงศ์, วารุณี วัชรเสวี, บรรณาธิการ. แนวทางการวินิจฉัยและรักษาโรคไข้เลือดออกเดงกี. กรุงเทพฯ : สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข; 2556.
[2] World Health Organization. Dengue and severe dengue [internet]. 2024 [accessed Aug 28,2024]. Available at: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dengue-and-severe-dengue.
บทความโดย:
อาจารย์ ภก.นันทพงศ์ บุญฤทธิ์ สาขาวิชาเภสัชกรรมคลินิก และนักศึกษาคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
1. นางสาวชนิดาภา แบ่งส่วน 6310712008
2. นายชัยทัต ด้วงเขียว 6310712009
3. นายชินาธิป แก้วกำยาน 6310712010
4. นางสาวญาณิศา กอเจริญรัตน์ 6310712011
5. นายณภัทร นภาพงศ์ 6310712012
6. นางสาวณัฏฐฑิฎา สาระมาศ 6310712014
7. นายณัฐพล ชุมภู 6310712015
This work © 2024 by DICRXPSU is licensed under CC BY-NC 4.0 
